Column Oude Weernink | Arrivederci Vincenzo
Automerken verdwijnen door allerlei redenen. Door faillissementen – kijk naar Saab en Rover. Of na overnames en integraties door grote concerns – recentelijk was de Australische GM-dochter Holden nog dat lot beschoren. Merken die het niet meer redden in een bepaalde regio werden van de markt gehaald: Daihatsu bijvoorbeeld. Maar merken met meer dan een eeuw bestaansrecht, beroemd om hun kwaliteiten, van de markt halen om anderen binnen een concern meer ruimte te geven – dat kwam zelden voor. In 2004 voor het laatst, toen General Motors bij het in 1897 opgerichte automerk Oldsmobile na 104 jaar de stekker eruit trok. Deze eeuw verdwenen er vier automerken uit Nederland. MG Rover, Saab, Daihatsu en Chevrolet staakten hun activiteiten. Automotive bracht de vier voormalige directeuren van deze merken samen.
Bij Lancia staat dat ook te gebeuren. De verjaardag van Lancia wordt er een zonder vlaggen. Meer wel met gemengde gevoelens.
Redding door Fiat
In 1969 redde Fiat het door te kostbare technische focus financieel geruïneerde merk van de totale ondergang. Het voortbestaan ervan had een dubbele bodem. Ford aasde op Europese prestigemerken, ving in die pogingen bot bij Ferrari en Fiat wilde voorkomen dat Lancia in Amerikaanse handen viel. Lancia was daarmee veilig maar Fiat verspeelde al gauw alle kansen op succes. De vergelijking met Audi dringt zich wel op. Ook Audi verkeerde eind jaren zestig in zwaar weer waarop eigenaar Daimler-Benz het toen nog DKW (met de pruttelende tweetaktmotoren) genaamde merk naar Volkswagen doorschoof. Beide merken – Lancia en DKW – verkochten toen jaarlijks nog geen vijftigduizend auto’s.
Lancia verkoopt in ltalië meer auto’s dan Alfa Romeo wereldwijd.
Maar vanaf dat moment ontwikkelden zich twee scenario’s. Na een eerste aarzeling en dankzij een subversieve actie van ingenieur Ludwig Kraus kreeg Audi handen en voeten om zich vanaf de jaren negentig onder leiding van voormalige Audi-chef Ferdinand Piech op te werken tot een van de grootste naoorlogse successen. Ook Fiat liet Lancia weliswaar de vrije hand maar vergat de reputatie van Lancia als innovatief luxe merk te kapitaliseren. In Italië behield Lancia een stevige nummer twee marktpositie, maar in exportlanden hing het merk er maar een beetje bij, in de schaduw van Fiat.
Tien wereldtitels
In 1986 herhaalt de geschiedenis zich: Fiat kaapte deze keer het verliesgevende staatsbedrijf Alfa Romeo voor de neus van Ford weg en voegde het organisatorisch samen met Lancia. Dat heeft uiteindelijk nooit gewerkt. Ook Alfa Romeo moest zich schikken naar de strategieën van Fiat. En bleef tot de dag van vandaag opereren in de schaduw van Lancia want Alfa verkocht nooit meer dan 205 duizend auto’s per jaar tegen 300 duizend voor Lancia in 1990 . Met tien (!) wereldtitels mocht Lancia zich indertijd overigens wel ’s werelds meest succesvolle rallysport merk noemen.
Toch tekende zich binnen Fiat een voorkeur voor af voor Alfa Romeo. De ontwikkeling van nieuwe Lancia’s stagneerde en het merk werd gekort op investeringen. Met de komst van Sergio Marchionne als de grote redder van Fiat werd duidelijk dat Lancia geen kans meer kreeg. Marchionne koos op grond van naamsbekendheid en perceptie voor Alfa Romeo en pompte er honderden miljoenen euro’s in. Lancia mocht het met een enkel model – de Ypsilon – nog even proberen want zou in 2018 wanneer de productcyclus daarvoor afloopt vanzelf uitsterven. Toch lijkt het verdwijnen van Lancia niet op een afgang uit te draaien. Want zelfs nadat men zich afgelopen zomer officieel terugtrok uit de Europese exportmarkten verkoopt het merk van oprichter Vincenzo nog steeds – ook in het jubileumjaar 2016 – met die ene Ypsilon in ltalië meer auto’s (58.216 eenheden) dan Alfa Romeo wereldwijd (53.180 eenheden).
Mooi, maar ook helaas: gedane zaken nemen geen keer.
Reacties
Het doet ook mij pijn Lancia te zien verdwijnen. Mijn liefde voor (Italiaanse) auto’s kreeg een enorme boost dankzij ritjes in Toon van Beusekom’s gele Lancia Stratos. Heb zelfs nog stage gelopen en een korte periode gewerkt bij Lanim. IN de tijd dat de Thema populair was. Wat een geweldig fijne auto was dat. Vooral als je er met gevoel mee omging.
Ik vermoed dat Lancia als meer introvert en chique merk uit de gratie is gevallen ten faveure van het extraverte Alfa Romeo (Lancia’s topresultaten in de rallysport ten spijt). De hele designtaal van auto’s is meer naar sportief (zie agressieve fronten van Audi. Mercedes Benz en nu zelfs Lexus).
Lancia had beter verkocht kunnen worden aan een Aziatische partij, gezien de successen van Volvo en Jaguar/LandRover.
Ik houd mijn warme gevoelens voor Lancia, en alle mensen die het merk een warm hart toedragen.