Dossier Finance & Insurance | Aantal crowdfundingsacties neemt toe, wetgeving vereist
Vijf jaar nam Jos Spinhoven de tijd om zijn jongensdroom te vervolmaken. Nu is zijn in Amerikaanse klassiekers gespecialiseerde autobedrijf Tuned Imports de trotse bewoner van een eigen Schiedams bedrijfspand met showroom, ontvangstruimte en werkplaats. Dankzij crowdfunding, de in opgang zijnde kredietvorm waarbij particuliere beleggers een lening ‘rond kunnen maken’. Spinhoven: “Plannen voor aankoop met verbouwing had ik al veel langer voor ogen. Maar banken geven doorgaans beperkt krediet – geld voor een verbouwing, inrichting of wat extra kapitaal zit er vrijwel nooit in. Dankzij crowdfunding kon ik het pand, behalve kopen, ook nog eens aankleden. Zonder dat die investeringen ten koste gingen van mijn bedrijfskapitaal.”
Co-financiering
Voor zijn plannen was bijna 2,7 miljoen euro nodig. Een zelfstandig bankbezoek sloeg Spinhoven over, besloten werd tot algehele uitbesteding aan het internetplatform van Collin Crowdfund. De meest efficiënte stap, zegt directeur Jeroen ter Huurne, tegelijk ook voorzitter van brancheorganisatie Nederland Crowdfunding. “Groeiplannen van autobedrijven zijn bancair meestal moeilijk volledig financierbaar. Het Tuned Imports-traject verliep precies zoals wij dat graag zien. Een co-financiering tussen bank en particulieren met Collin als overkoepelende partij, waarbij de eerste twee miljoen van de bank geleend en het resterende deel afkomstig uit eigen geld en particuliere inschrijvingen.” Uiteindelijk leverde de crowdfundactie 400 duizend euro extra geld op, tegen een rente van zeven procent. Volgens Ter Huurne een gangbaar percentage.
Band
In tegenstelling tot wat ondernemers soms voor ogen hebben, is crowdfunding niet de goedkoopste manier van kredietverstrekking. Vanwege de korte looptijd, het hogere investeringsrisico en het ontbreken van onderpand is de kredietvorm gemiddeld 1 tot 2 procentpunt duurder dan een bancaire lening. Spinhoven zegt geen moeite te hebben met de hogere rente voor het gecrowdfunde deel. Het (extra) geld voor zijn pandaankleding had anders immers ontbroken. Bovendien heeft de kredietvorm de prettige bijkomstigheid van een symbolische band tussen lener en verstrekker. “Voor alle duidelijkheid: wie of wat in mij heeft geïnvesteerd weet ik niet, dat blijft geheim. Maar ik kan me voorstellen dat een inschrijver een bepaalde klik moet voelen met het bedrijf waarin hij investeert. Zelf zou ik bijvoorbeeld niet snel instappen bij een naaimachinefabrikant. Omdat ik daar geen feeling mee heb.”
Dankzij initiatieven als van Tuned Imports groeit het aanbod van crowdfundingsplatformen snel. Te snel, volgens sommige deskundigen, die menen dat in plaats van de nu vijftig bestaande websites voor crowdfunding er slechts ruimte is voor tien. Niet alle platformen komen hun afspraken na, goedwillende bedrijven worden gedupeerd en beleggers haken teleurgesteld af. Volgens branchevoorzitter Ter Huurne is het voor de professionalisering van de branche dan ook nodig dat de Autoriteit Financiële Markten (AFM) meer toezicht houdt, liefst gevat in wettelijke kaders. “Crowdfunding is een nog jonge bedrijfstak, met helaas de erbij behorende kinderziekten. Meer transparantie is voor de branche van wezenlijk belang. In onze visie moet een geldlener alles over zijn bedrijf willen melden. Doet hij dat niet of onvoldoende, dan wijzen we de aanvraag af. Bij aanvragers die niet of nauwelijks zijn doorgelicht, blijkt wel eens dat ze hun aflossingsbeloften niet kunnen nakomen, met het gevolg dat beleggers worden gedupeerd.”
Wetgeving
De AFM kan zich vinden in de kritiek over te weinig regels voor platformen. De huidige voorschriften zouden moeten worden vervangen door harde regels, met daaraan gekoppeld een vergunningstelsel, zegt AFM-woordvoerder Michiel Gosens. Hij pleit daarom voor verankering van de huidige regels in de Wet op het Financiële Toezicht (Wft). “Op dit moment gebeurt het toezicht op platformen aan de poort. Dit houdt in dat in principe iedereen een platform mag beginnen, mits hij of zij voldoet aan vastgestelde voorschriften. Dit kan zijn informatieverschaffing over projecten die worden gefinancierd, de manier van bedrijfsvoering of inzicht in het bestuur van het bedrijf. Maar in handhaving of zelfs sancties voorziet de ontheffing niet. Om dit wettelijk mogelijk te maken is echt politieke besluitvorming nodig.”
Haastmotieven
Tot nu toe probeert de AFM de zaken binnen de beperkte mogelijkheden zo goed mogelijk te regelen. Vorig jaar maart werd een zogeheten nulmeting verricht onder platformen, voor een beter inzicht in investeringsgedrag. In juli dit jaar volgde een tweede onderzoek, ook in samenwerking met de branche. Omdat investeerders vaak maar weinig tijd bleken te hebben, schrijft de AFM nu voor dat projectinformatie minimaal 48 uur openbaar moet zijn voordat een project wordt opengesteld voor inschrijving. Ook dient informatie over eventueel wanbetalingsgedrag openbaar te worden gemaakt. Twee goede stappen vooruit, meent branchevoorzitter Ter Huurne. “Het is natuurlijk onwenselijk dat investeerders uit haastmotieven verkeerde beslissingen nemen. Daarom geeft Collin elke investeerder veertien dagen de tijd een reeds gedane investering ongedaan te maken.”
Groeiverwachting
Hoewel het aandeel crowdfunding onder autobedrijven nog niet groot is – Ter Huurne schat circa vier procent van de in 2016 geïnvesteerde 120 miljoen euro – zijn er voldoende aanknopingspunten voor groeiverwachtingen. Een daarvan is de terughoudendheid van banken naar de branche: niet alleen vanwege het (vaak) gebrek aan onderpand en dus zekerheid, maar ook omdat de autohandel gemiddeld sterker fluctueert dan andere sectoren. Ter Huurne verwacht voor 2017 een stijging van het aantal crowdfundende autobedrijven. “Crowdfunding wordt nu vooral ingezet in de horeca, detailhandel, vastgoed en dienstverlening. Autobedrijven kunnen zeker een groeimarkt zijn. Er valt dus nog veel te winnen.”
Buitensporig
Crowdfunding is hip en de kranten staan er vol mee, maar niet elk project slaagt. Tweeënhalve maand terug berichtte Automotive over een crowdfundactie van Haaglanden Motorsport. De Porsche-specialist uit Nootdorp wilde vergroting van zijn handelsvoorraad, in drie uur tijd had het bedrijf (bemiddeling: Aegon-dochter Knab Crowdfunding) de benodigde half miljoen bij elkaar. Haaglandens directeur Robert Kraaneveld laat nu weten de actie op het laatste moment toch te hebben gecanceld. Reden hiervoor noemt hij vooral de hoge tarieven: bovenop de zeven procent rente die hij moet betalen, werden afsluitprovisie en administratiekosten in rekening gebracht. Kraaneveld zegt zich er van bewust te zijn vooraf te weinig informatie te hebben ingewonnen. Al vindt hij de tarieven nog steeds buitensporig hoog.
