Analyse | Mobiliteitsalliantie moet afrekenen met VVD
Het Nationale Mobiliteitsdebat werd georganiseerd door de Mobiliteitsalliantie, het onlangs gelanceerde samenwerkingsverband van zeventien organisaties in de mobiliteitsbranche. Hoofdrolspelers waren de (kandidaat-) kamerleden, maar de alliantie greep de mogelijkheid aan om het eigen pakket aan wensen breed onder de aandacht te brengen. De standpunten van de politici bleken onveranderd: de VVD wil meer geld naar asfalt en geen kilometerheffing, de overige grote politieke partijen willen juist grotere investeringen in het OV en wel een een kilometerheffing (al wil het CDA nog even wachten op de zelfrijdende auto). De Mobiliteitsalliantie wil in de komende jaren een miljard extra voor mobiliteit, een bedrag dat alle politieke partijen – inclusief de VVD – te hoog vinden. “Eigenlijk vragen we alleen terug wat er sinds de crisis bezuinigd is”, stelde ANWB-directeur Frits van Bruggen.
Alliantie
De mobiliteitsalliantie bestaat uit ANWB, RAI Vereniging, TLN, NS, KNV, stadsvervoerders HTM, RET, GVB, regiovervoerder Transdev, Bovag, de Vereniging van Nederlandse Autoleasemaatschappijen (VNA), reizigersorganisatie Rover, MKB Infra, de Vereniging voor Zakelijk Rijders (VZR), Qbuzz, de Federatie voor Historische voertuigen (FEHAC) en de Fietsersbond.
Betalen naar gebruik
Dat miljard is vooral communicatief aardig, want de vers gevormde mobiliteitscoalitie heeft belangrijkere wensen. Een groot mobiliteitsakkoord waarin bereikbaarheid centraal staat. Alle partijen gaven aan over zo’n akkoord te willen praten, met als uitgangspunt dat zowel de doorstroming op de weg als het reizen met het OV (al dan niet in combinatie met de fiets) moet verbeteren. En dan is de bijzondere conclusie dat de partij die traditioneel het dichtst staat bij de (voornamelijk) bedrijven en ondernemersverenigingen in de alliantie, de VVD, het minst moet hebben van de door de alliantie gepresenteerde plannen. De VVD is ook als enige partij tegen aanschafsubsidies voor EV’s.
De ANWB zal deze alliantie niet opblazen. Tenzij er een spitsheffing komt.
Ondanks dat VVD-Kamerlid Barbara Visser het debat volgens het publiek won, was er na afloop ook veel verbazing over de standpunten van haar partij. Alleen voor de VVD lijkt kilometerbeprijzing een breekpunt te zijn, CDA gaat waarschijnlijk wel overstag als het daardoor kan meeregeren. Dus wil de alliantie meer geld voor het OV en de kilometerheffing in het nieuwe regeerakkoord krijgen dan moet het hopen op een coalitie zonder de VVD. De andere partijen hebben ook nog wel hun grillen (de helft wil een spitsheffing, de andere helft niet) en vooral PvdA en Groenlinks willen zo snel mogelijk over op volledig emissieloos rijden, maar dat lijken geen breekpunten.
Spitsheffing
Een deel van de alliantie maakte in 2014 onderdeel uit van het ‘monsterverbond’ dat een plan schreef voor Autobrief 2 en dat prompt bijna ongewijzigd werd overgenomen. Omdat een nieuwe coalitie al snel uit vier of vijf partijen zal bestaan, is het bij de onderhandelingen handig als er opnieuw een soort van breed maatschappelijk gedragen basisplan ligt dat als uitgangspunt kan dienen. Dan moet de alliantie echter nog wel afrekenen met de VVD. Op de VVD na lijken de meeste partijen namelijk wel te voelen voor de kernpunten van het plan van de alliantie. Wellicht kan de publieke opinie een handje helpen. Volgens enkele onderzoeksbureaus is circa tachtig procent van alle Nederlanders – en belangrijker nog – van de achterban van de VVD is voor kilometerbeprijzing (dat is bij onze eigen poll overigens maar 33 procent, terwijl 43 procent tegen invoering is. De poll loopt nog tot dinsdag).
Een ander aandachtspunt is de kracht van de Mobiliteitsalliantie zelf. In korte tijd werd er een visie gepresenteerd en debat georganiseerd. Na het succes rond Autobrief 2 viel het monsterverbond uiteen, vooral omdat Natuur&Milieu (dat nu buiten de alliantie is gehouden) zich uiteindelijk enigszins bekocht voelde. Het is ongetwijfeld gemakkelijker om het onderling eens te worden, maar de linkse, groene partijen zullen toch iets sceptischer zijn. Instant update: er wordt nog gesproken met Natuur&Milieu, bevestigen twee partijen uit de coalitie. Doe mee aan onze Automotive verkiezingspoll en vertel ons op wie u stemt.
Invloed
Daarnaast moeten ze het onderling wel eens blijven. Zo staan regionale vervoerders als Transdev (Connexxion) in bepaalde dossiers lijnrecht tegenover de NS en stadsvervoerders. En in 2010 werd de kilometerheffing geschrapt na een felle lobby van De Telegraaf en het terugkrabbelen van de ANWB, dat daarmee de stekker trok uit het toenmalige mobiliteitsverbond. Nu is Van Bruggen stellig: de ANWB (en haar leden) willen kilometerbeprijzing. Dus de ANWB gaat deze keer niet de alliantie uiteen slaan. Alhoewel: als er een spitsheffing komt dan is de ANWB alsnog weg.
Kortom, als de alliantie het goed speelt en een beetje geluk heeft kan het enorme invloed uitoefenen op het nieuwe regeerakkoord. En een goed begin is het halve werk. Maar zoals CDA’er Martijn van Helvert al opmerkte: “Jullie vragen ons om samen te werken en over onze eigen belangen heen te stappen. Maar ik kaats de bal graag terug, want ik zie nu al dat ook de partijen in de mobiliteitsalliantie toch vooral bezig zijn met hun eigen belangen en standpunten.”
