Van Oostenrijk (Recybem) | waarom worden we zwartgemaakt?
U bent medeoprichter van Recybem. Waar kwam het idee vandaan?
In 2003 ging het in de economie over duurzaamheid, cradle to cradle, en mij werd gevraagd om – samen met een klein clubje anderen – een organisatie op te zetten die de producentverantwoordelijkheid om ging zetten in een actieprogramma, zodat banden hergebruikt en gerecycled kunnen worden. Ik vind het fijn om bij te dragen aan een maatschappelijk doel en ik vind het ook de verplichting van een industrie. We werken met een leuk, klein team en richten ons op alle bedrijven die zich willen ontdoen van gebruikte personenautobanden. Het percentage van hergebruik en recycling samen was in 2016 95 procent en dat maakt het milieu de grote winnaar.”
U had geen eerdere ervaring in de autobandenbranche. Wat viel op?
“De band is een zeer belangrijke schakel tussen de auto en de weg en deze branche is altijd op zoek naar de heilige driehoek veiligheid, rijcomfort en energie. De producten moeten voldoen aan hoge eisen van overheid, fabrikanten en de eindgebruiker. Wat dan opvalt is dat de consument zich helemaal niet bewust is van de hoge kwaliteit van een band. Ik heb ook niet het idee dat er veel energie wordt gestoken in de kwaliteitsboodschap. De autoband is een zeer ondergewaardeerd product.”
Van Oostenrijk in ’t kort
Naam: Cornelis (Kees) van Oostenrijk / Geboortedatum: 23-06-1951 in Hilversum / Woonplaats: Dalen / Opleiding: Vrije Universiteit, accountancy en commerciële economie (1976), 1971-1978 Medewerker/researchmanager Heinz Goldmann Training Center / Carrière: 1978-1981 directie-assistent/directeur dochtermaatschappij Boomsma Holding B.V. (carrosserie- en plezierjachtbouw), 1981-1986 directiefuncties bij dochtermaatschappijen van The Coleman Company, Wichita (USA) waaronder Alpha Windsurfing GmbH, Salzburg, Oostenrijk, 1986-1992 ceo Van Heek Textiles/Scholco, 1992-2003 ceo Forbo-Novilon en dochtermaatschappijen Forbo-Groep, 2004-nu: partner en vennoot bij Custom Management, 2003-nu: bestuurder Vereniging Band & Milieu en oprichter van Recybem / Relatie: getrouwd met Helga / Kinderen: Kees (34) en Paul (30), opa van twee kleindochters / Hobby’s: golfen, sport volgen op televisie, lezen.
Was u daarom ook zo teleurgesteld toen Zembla kwam met de uitzending over het ‘gevaarlijke’ rubbergranulaat?
“Er zijn door de jaren heen talloze grote studies en onderzoeken gedaan naar zowel werken in de rubberindustrie als naar de producten zelf. Daar is nooit iets negatiefs uit gekomen. Werken in de rubberindustrie blijkt, in vergelijking met werken in andere industrieën, juist zeer veilig. En dit product is dat ook. Er is nooit een verhoogde kans op kanker of andere ernstige ziektes aangetroffen.”
Waaraan ergert u zich het meest?
“Het verdraaien van de waarheid, subjectief nieuws, andere media die de Zembla-conclusies klakkeloos overnemen, het zeer kleinschalige Zembla-onderzoek dat tot standaard werd verheven… Terwijl uit onderzoek van het RIVM en universiteiten als Stanford, Berkeley en Washington State blijkt dat het product veilig is. In 2006 was er ook al discussie rond het gebruik van rubbergranulaat uit kleinschalig onderzoek van onszelf bleek dat groter onderzoek niet nodig was. Het product is veilig. Wij vermoeden dan ook dat een concurrerend bedrijf achter deze hetze zit, net als in 2006/2007. Dit bedrijf speelde in op het feit dat de VVCS (de vakbond voor betaaldvoetbalspelers, red.) in 2006 niet op kunstgras wilde spelen. Maar dat heeft niets met de kwaliteit of veiligheid van het granulaat te maken. Het geeft de mat juist superieure speelkwaliteiten. Zonder rubberkorrels in de toplaag was kunstgras nooit zo geaccepteerd. Er zijn 2.000 voetbalvelden in Nederland en op 1.900 daarvan liggen rubberkorrels. Concurrenten lopen daarop vast en krijgen hun spul niet verkocht.”
We vermoeden dat hier een met granulaat concurrerend bedrijf achter zit.
Enkele clubs, waaronder Ajax, gebruiken op nieuwe velden geen rubbergranulaat meer. Wat vindt u daarvan?
“Over een paar jaar hebben de vijftig clubs die het nu weghalen geen goed veld meer om op te spelen. Als je het mij vraagt, is er daar te weinig leiderschap. Als ik voorzitter van Ajax was, zou ik zeggen: Nu is het mooi geweest, laten we hierover ophouden en gaan voetballen.”
Extra onderzoek kan toch geen kwaad?
“Je denkt toch niet dat de bandenindustrie – die nota bene altijd bezig is met veiligheid – of Kees van Oostenrijk die onderzoeken laat doen om te bewijzen dat een ongezond product wél gezond is? Wij hebben geen commercieel belang, zijn slechts ketenregisseur. Ik maak deel uit van de Vereniging Band & Milieu, waarvan de kosten worden gedekt door de afvalbeheerbijdrage. Rubberkorrels hebben uiteindelijk ook niets meer te maken met de autobandindustrie. Granuband en Rumal zijn in Nederland herverwerkers van gebruikte banden en leveren het rubbergranulaat aan onder andere voetbalclubs, samen met drie door ons gecertificeerde herverwerkers uit Duitsland en België.”
Die clubs krijgen het toch niet gratis?
“Nee. Maar als er één succesverhaal is van de circulaire economie dan is het wel het gebruik van gemalen autobanden waar textiel en staal uit zijn gehaald, voor toepassing op kunstgrasvelden. Deze korrels gaan drie à vier keer zo lang mee als alternatieven en het is goedkoper. En veilig voor milieu en gezondheid! Heb je er tien jaar op gespeeld, dan kan 50 procent van die korrels weer worden hergebruikt omdat de elastische elementen er nog in zitten. De andere 50 procent wordt hergebruikt in tegels en paaltjes. En in alle redelijkheid: overal zitten schadelijke PAK’s (polycyclische aromatische koolwaterstoffen, red.) in. En in rubbergranulaat zit het gehalte vér onder de norm; er komen meer PAK’s vrij tijdens een middagje BBQ’en dan tijdens duizenden potjes voetbal op een kunstgrasveld met rubbergranulaat.”
U maakt zich wel boos over ‘rubberkorrelgate’ hè?
“Over dit onderwerp spreek ik inderdaad met enige passie. Ik begrijp het als ouders zich zorgen maken over het veld waarop hun kinderen voetballen. Maar als wij en verschillende onafhankelijke wetenschappelijke instanties aantonen dat het veilig is, waarom dan ons zwartmaken? Ik ben bestuurder geworden om problemen op te lossen met communicatie en ik dacht er met een inhoudelijke discussie uit te kunnen komen. Maar dat hele Zembla-verhaal is een hetze.”
Als er topprestaties geleverd moeten worden, moet er meer getraind worden.
Welke tips zou u als interimmanager meegeven aan andere managers?
“Als een bedrijf niet goed loopt, komt dat vaak niet door een slechte strategie, maar doordat er iets mis is met de uitvoering, samenwerking of communicatie. We vinden het eng om elkaar aan te spreken over wat goed gaat en wat niet. Het hogere management kijkt eerder naar de andere managers dan te luisteren naar de achterban en de medewerkers. Ik leg daarom graag mijn oor te luisteren op de werkvloer, om te horen wat er leeft.”
U bent 65 en denkt nog niet aan stoppen. Bent u workaholic?
“Nee, maar ik vind mijn job erg leuk en ik doe het graag. Mijn eega vindt wel dat ik veel werk en vaak weg ben. Maar ik let er wel op dat ik mijn rust pak. Daarbij zou het nu niet verstandig zijn om mijn taken bij Recybem neer te leggen. Ik ga eerst dat hele granulaat-verhaal tot een goed einde brengen en nog wat andere klussen doen om langer jong te blijven. Wat ik daarna ga doen? Vooral veel golfen. Ik ben vrij fanatiek en wil mijn handicap van tien nog wat reduceren. Wereldkampioen golfen boven de 90 jaar voor deelnemers boven de 100 kilo, lijkt me wel een mooie uitdaging voor over 25 jaar.”
Over Recybem
Recybem is de uitvoeringsorganisatie van het Besluit beheer autobanden (Bba). Sinds 1 april 2004 wordt de inzameling en recycling van gebruikte autobanden uit de vervangingsmarkt door Recybem georganiseerd. Voor iedere nieuwe band die de Nederlandse markt op komt, wordt een oude ingezameld. De gebruikte banden worden op milieuverantwoorde manier. Door verwerking tot andere producten hoeven er minder primaire grondstoffen aan de natuur onttrokken te worden en wordt de uitstoot van CO2 gereduceerd. Recybem is een initiatief van de bandenleveranciers, het hoofdkantoor zit in Den Haag. Kees van Oostenrijk is er sinds de oprichting bestuurder.
