‘Invoering zero-emissiezones hapert’, Groningen werkt met rijontheffingen
Uit nieuw onderzoek van natuurbeschermings- en milieuorganisatie Natuur & Milieu blijkt dat het aantal gemeentes dat per 1 januari 2025 zero-emissiezones invoert kleiner is dan beoogd. De ontwikkelingen zetten het behalen van doelen voor klimaat- en luchtkwaliteit onder druk, stelt de organisatie.
“In 2024 beslissen de betrokken gemeenteraden over de emissievrije zone. Dit is een cruciaal jaar. We roepen hen allen op om de zone zo snel mogelijk in te voeren”, zegt Nienke Onnen, programmaleider bij Natuur & Milieu. Van de 33 gemeenten die een emissievrije zone gaan invoeren, doet slechts de helft dit per 1 januari 2025, stelt Natuur & Milieu.
Enkele gemeenten dreigen nu terug te deinzen. De gemeenten die wel zero-emissiezones invoeren, stellen hun eigen beleid op. De nieuwe regelgeving rondom zero-emissiezones creëert uitdagingen voor grijskentekenhouders.
Groningen
Zo zijn er plekken waar op bepaalde tijden rijontheffingen nodig zijn om met een grijs kenteken in de binnenstad te rijden. Één zo’n plek is Groningen. ‘Bedrijfs- en vrachtauto’s mogen zonder ontheffing alleen tussen 05:00 en 12:00 uur laden, lossen of een dienst verlenen in het gebied Binnenstad, Westerhaven en Sledemennerbuurt’, zo schrijft de Gemeente Groningen op haar website. Als je buiten die tijden met een bedrijfsauto in de binnenstad rijdt, word je op de bon geslingerd.
Buitengewoon opsporingsambtenaren (boa’s) controleren of bezitters van auto’s met een grijs kenteken zich hieraan houden. Ook hangen er vanaf maart/april op 23 locaties 25 camera’s die kentekens scannen. Na 12:00 uur hebben auto’s met een grijs kenteken dus een incidentele of een jaarontheffing nodig.
Ondernemers reageren hier teleurgesteld op. “Ik gebruik mijn bedrijfswagen ook nog wel eens privé”, zegt een Groningse mkb’er die niet bij naam genoemd wil worden aan AM. “Nu heb ik een rijontheffing nodig om überhaupt de stad in te gaan.” Een rijontheffing voor een brandstofauto kost per jaar 380 euro. Voor een emissieloze auto is dat 110 euro. Incidentele rijontheffingen kosten tussen de 2 en 5 euro voor een dag. Mkb’ers kunnen wel met een personenwagen de stad in.
‘Regionale invoering’
Elke gemeente in Nederland pakt het zero-emissiebeleid anders aan. De gemeente Rotterdam stelt in het concept-verkeersbesluit dat Euro5-bakwagens (lichte vrachtwagens met een cabine en laadbak op één chassis) tot 1 januari 2030 in de uitstootvrije zones zijn toegestaan als zij op kenteken zijn gezet tussen 2017 en 2025, zo meldt Fleet & Mobility.
In Maastricht krijgen marktkooplui een uitzondering tot 2030, wat betekent dat zij niet voor die tijd een milieuvriendelijker voertuig hoeven aan te schaffen om het centrum in te komen. Den Haag scherpt de regels juist aan. De hofstad maakte in de kerstvakantie bekend dat de zero-emissiezone een flink stuk groter wordt dan aanvankelijk gecommuniceerd. “Deze verschillen komen omdat het landelijke regelgeving betreft die regionaal wordt ingevoerd”, legt Elske van de Fliert, mobiliteitsdeskundige bij adviesbureau Zero-E, uit.
Natuur & Milieu
Onnen stelt dat de kosten over de hele levensduur van nieuwe elektrische bestelwagens lager zijn dan dieselauto’s en dat zero-emissiezones om die reden geen belemmering moeten zijn voor het werk van ondernemers. Lukt het aanschaffen van een elektrische besteller niet, dan kunnen ondernemers gebruik maken van vrijstellingen of ontheffingen, stelt Onnen.
Ook de kritiek over het gebrek aan laadinfrastructuur pareert Onnen. “We lopen zelfs voor op het plaatsen van publieke laadpalen in ons land.” Onnen stelt dat gemeenten naar feiten moeten kijken om zo een keuze te maken in besluitvorming over zero-emissiezones. “Het is namelijk zonde als gemeentes hun zero-emissiezone uitstellen op basis van de verkeerde informatie”, aldus Onnen.
Groningen scoort echter laag in vergelijking met andere grote steden op de ranglijst van ‘laadpaaldichtheid’ die onlangs is opgesteld door Goldenstein Legal een organisatie die opkomt voor consumentenrechten. Gemiddeld moeten bijna vier elektrische auto’s het doen met één publiek laadpunt. De gemeente Groningen plaatste vorig december de eerste gemeentelijke laadpaal voor EV’s. De laadpalen werden voorheen geplaatst door een commerciële partij. Ter vergelijking, in Rotterdam is de laadpaaldichtheid volgens Goldenstein één op één.
