Regelgeving | De werkplaats staat voor grote investeringen
Op de beurs Autoprof in Gorinchem, begin februari van dit jaar, werd duidelijk wat leveranciers van equipment de belangrijkste nieuwe ontwikkeling vinden. Er werden maar liefst zes merken deeltjestellers gepresenteerd. Onder meer die van AVL en Texa, geleverd door Explora. “De techniek is klaar. Nu is het zaak dat het NMI de apparaten gaat keuren en voorziet van een certificaat”, vertelt René van Arkel, manager airco & diagnose bij Explora. “Pas als er voldoende gehomologeerd zijn, kan de datum bepaald worden waarop de deeltjesteller verplicht wordt voor de apk. Dan pas zal ook de verkoop op gang komen.”
Ik kan mij voorstellen dat autobedrijven stoppen met diesels keuren.
Naar verwachting zullen zo’n achtduizend autobedrijven overgaan tot aanschaf van een deeltjesteller, die over een jaar of twee verplicht wordt voor de apk-keuring van Euro-5 en -6 diesels met roetfilter. “Ik kan mij ook voorstellen dat er autobedrijven zijn die deze diesels gewoon niet meer keuren”, zegt Van Arkel. “Volgens veel mensen heeft de diesel zijn langste tijd gehad. Elektrisch rijden komt er aan, of we willen of niet. Dan kan een ondernemer die niet zo veel diesels in de werkplaats krijgt de investering in zo’n apparaat ook achterwege laten. Als je echt up-to-date wilt blijven, dan zul je wel moeten. En als je voldoende keuringen verricht, verdient het apparaat zichzelf natuurlijk wel terug. Dat was met de roetmeter ook zo.”
Net als de meeste van zijn collega’s kan Van Arkel nog geen prijs noemen voor de deeltjesteller. “De homologatie moet nog plaatsvinden. We moeten kijken wat er nog aan kosten bijkomt. Maar er zingen bedragen rond van 4.500 tot 7.000 euro – en alles daar tussenin. De prijs van onze apparaten zal ook in die bandbreedte vallen.”
Koplamptester
De exacte datum van invoering van de deeltjesteller voor de apk is dus nog even afwachten. Wel zeker is dat er op januari 2021 nieuwe eisen gelden voor de koplamptest. De alleroudste apparaten, waarvan het projectievlak niet verstelbaar is, zijn dan niet meer toegestaan. Ingrijpender is dat de apk-koplamptest vanaf die datum plaats moet vinden op een gecertificeerde vlakke vloer en altijd op dezelfde plek in de werkplaats. Arian van den Berg, directeur van Stokvis Equipment, had liever gezien dat de eisen wat strakker werden aangehaald. Want de nieuwe generaties koplampen, en dan speciaal de matrixverlichting waarbij groot licht standaard is en enkel gedimd wordt op de plaats waar een tegenligger wordt gesignaleerd, kunnen niet goed worden afgesteld met de oudere apparaten. “Het resultaat is dat er meer auto’s met slecht afgestelde koplampen rondrijden dan voorheen. En dan ook nog eens met fellere verlichting.”
De nieuwe koplamptesters met cameratechnologie zijn wél geschikt voor het afstellen van led-, xenon- en matrix-verlichting. Volgens Van den Berg loopt het door Stokvis geleverde apparaat van Tecnolux voor op de apk-regelgeving. De digitale koplamptester heeft een adviesprijs van 3.700 euro.
Of ook ADAS-kalibratie ooit onderdeel gaat uitmaken van de apk is niet bekend (zie kader ‘Koffiedik kijken’), maar de grote toestroom aan dit soort rijhulpsystemen in moderne auto’s vraagt om de nodige investeringen.
De Europese Commissie is van plan om vanaf 2022 dertig verschillende rijhulpsystemen (ADAS) verplicht te stellen voor nieuwe auto’s. Ook nu is de helft van de auto’s al van een of meerdere systemen voorzien. Ze werken op basis van radar en camera’s. Zo krijgen auto’s steeds meer autonome functies, waarmee het bijvoorbeeld zelf de rijbaan aanhoudt of stopt om een botsing te voorkomen. Dan is het zaak om bij schade of het vervangen van camera-onderdelen zoals een koplamp, te controleren of alle radars en camera’s nog wel goed functioneren.
De ontwikkeling van systemen om ADAS te kalibreren is dan ook in volle gang en vooral schadebedrijven hebben al belangstelling getoond, vertelt Maurits Golüke, directeur van CBX Nederland. “Eind vorig jaar constateerde de Onderzoeksraad voor Verkeersveiligheid dat ADAS ook risico’s voor de verkeersveiligheid met zich meebrengen. Naarmate auto’s meer taken zelfstandig verrichten, zoals een remingreep, het vasthouden van de rijbaan of zelfstandig inparkeren, worden de besturingssystemen belangrijker. De fabrikant van de auto zal bij schade of een ongeval geen verantwoordelijkheid accepteren als de camera’s en sensoren niet met erkende apparatuur zijn gekalibreerd.”
Klaar voor EV’s
Wie investeert in equipment kijkt naar de lange termijn. Werken aan een EV is daar niet los van te zien. Het grootste obstakel is de spanning van 400 tot 800 Volt. Innovam en Autoniveau hebben met Edge Mobility een landelijk keurmerk opgericht voor autobedrijven die veilig aan EV’s kunnen werken. Volgens directeur Ruud Beukers van Edge Mobility heeft het keurmerk ook te maken heeft met opleidingen en het gebruik van de juiste documentatie. Ook is er een standaardpakket aan equipment dat bedrijven minimaal moeten hebben. Dat bestaat uit isolerende handschoenen, een multimeter voor hoge spanningen (of een duspol), paaltjes om de auto af te bakenen, een gezichtsmasker tegen eventuele steekvlammen en een haak, om in noodgevallen iemand weg te kunnen trekken bij het voertuig.
“Daarnaast willen wij dat bedrijven met ons keurmerk een laadpaal bij hun bedrijf plaatsen. Dat is nodig, omdat zij zelf ook weer hun klanten moeten kunnen adviseren op het gebied van laadpalen.”
Achteras
Nu zitten we nog vroeg in die ontwikkeling, vertelt Golüke. “Leveranciers ontwikkelen verschillende systemen. Wij denken dat enkel de systemen die werken volgens de manier die de fabrikant heeft voorgeschreven uiteindelijk erkend worden. Vaak zien we voor het kalibreren van de camera’s de hartlijn van de carrosserie als referentie, maar soms wordt de achteras van het voertuig als referentie gebruikt. Voor radar-kalibratie schrijven fabrikanten altijd positionering vanuit de achteras voor, omdat de radar wel tot 300 meter ver kan meten.
Bij een slecht uitgelijnde auto wordt de afwijking dan te groot. Om die reden hebben uitlijnen, ADAS-kalibratie en diagnose heel veel met elkaar te maken. Daarom is ons systeem voorzien van uitlijnkoppen, zodat niet alleen de positionering van het paneel heel nauwkeurig kan worden gedaan, maar ook de uitlijning kan worden gecontroleerd, in combinatie met de waarde van de stuurhoeksensor.”
De universele kalibratiesystemen die op dit moment op de markt zijn, beschikken over verschillende panelen voor verschillende autofabrikanten. Goedkoop zijn ze niet: Golüke levert het ProADAS systeem van CBX vanaf 15.500 euro. Niet zo vreemd dat het universeel kanaal de kat nog even uit de boom kijkt.
Aircoservice
Waar het gaat om aircoservice gaan steeds meer bedrijven over tot het aanschaffen van een apart apparaat voor koudemiddel R1234yf, dat sinds enkele jaren op alle nieuwe auto’s wordt gebruikt. Ook hier was het een overheidsmaatregel die leidde tot investeringen: het oude R134a is sinds enkele jaren verboden voor nieuwe auto’s. Of je in nieuwe aircoservice moet investeren hang ook hier af van het wagenpark dat een bedrijf in onderhoud heeft, stelt René van Arkel van Explora. “Wij zien wel dat de apparaten voor het nieuwe koudemiddel steeds meer verkocht worden. Daarnaast verkopen we ook veel duogas-apparaten. Die kunnen auto’s met beide soorten koudemiddel servicen; de vraag naar R134a is nog steeds groot en dat blijft nog wel een jaar of tien zo.”
We zien steeds vaker aircosystemen waarin de koudemiddelen zijn vermengd.
Arnold Vennink, product marketingmanager van Snap-on, adviseert autobedrijven om een analyser aan te schaffen. “Je kunt er sowieso niet omheen: er worden fouten gemaakt. We zien steeds vaker aircosystemen waarin de twee koudemiddelen zijn vermengd, of zelfs aangevuld met andere koelgassen. Dat leidt uiteindelijk tot kostbare schade aan de aircopomp. Een goede analyser wordt beheerd door het aircoservice-apparaat en accepteert niet dat verontreinigd koudemiddel wordt teruggewonnen. Zodra de analyser een verontreiniging waarneemt, stopt het serviceproces van de airco. Zo voorkom je veel ellende.”
CO₂
Arian van den Berg van Stokvis Equipment ziet nog een trend op het gebied van airconditioning: CO2. Nu nog uitsluitend gebruikt in de airco’s van topmodellen van Audi en Mercedes, maar volgens Van den Berg ook steeds vaker toegepast in EV’s. “Bijvoorbeeld de nieuwe Volkswagen ID.3 wordt ervan voorzien. CO2 heeft het grote voordeel dat het niet enkel als koelmiddel wordt gebruikt, maar ook kan verwarmen. Bij EV’s, waarvan de actieradius in de winter daalt doordat koude accu’s minder energie op kunnen slaan, is dat een enorm pluspunt. Ik zie nog niet gebeuren dat iedereen dit jaar een CO2-apparaat koopt om airco’s te servicen, maar het is wel een ontwikkeling om in de gaten te houden.”
Onderstel en banden
Zeker de komende tien jaar blijft de verbrandingsmotor nog de belangrijkste klant van de werkplaats. Toch is het goed om je ook voor te bereiden op de toekomst en te kijken naar wat er nog overblijft aan onderhoud als er straks steeds meer EV’s of waterstofauto’s op de weg komen. Dat zal vooral gaan om alles rond het onderstel en de banden, stelt Arnold Vennink van Snap-on. “Door de zware accupakketten en het hoge koppel is de belasting op het onderstel bij EV’s hoger dan bij conventionele auto’s. Er is geen olie om te verversen, maar er blijft genoeg over dat slijt, zoals banden, stuurdelen, allerlei rubbers, lagers en schokdempers. Je kunt heel toekomstgericht investeren in banden-equipment en speciaalgereedschap voor werkzaamheden aan het onderstel.”
Suspensietester
Jack Keizer van Nijboer Blijstra Techniek is het daar volledig mee eens. “Het onderstel wordt steeds belangrijker. Daar kun je je in specialiseren. Dan heb je het natuurlijk over het uitlijnen en de kalibratie van ADAS-systemen. Maar ook over een suspensietester, bijvoorbeeld als begin van een teststraat, in combinatie met een remmentestbank. Wij leveren een suspensietester waarvan je de frequentie traploos kunt regelen. Daarmee komen slechte schokbrekers en spelingen in de wielophanging naar boven, maar dankzij de automatische geluidsdiagnose ook ieder ander kraakje of rammeltje in de auto.”
Het apparaat kost, zonder de bouwkundige werkzaamheden om het te plaatsen, zo’n 7 tot 10 duizend euro.
Keizer ziet ook toekomst voor de automatische profieldieptemeter. Die scant het bandenprofiel van elke auto die de werkplaats binnenkomt. Het apparaat is gekoppeld aan het dms-pakket en de resultaten staan direct in het systeem, legt Keizer uit. “Je ziet meteen of een band al aan vervanging toe is, of scheef afslijt. De bedrijven die daar dan ook marketingactiviteiten op ondernemen blijken echt meer te verkopen. Meer uitlijningen, meer nieuwe banden. Zo wordt het een tool die werk genereert voor je werkplaats. En ondertussen ben je de klant optimaal van dienst.”
Koffiedik kijken
Martijn van Eikenhorst, manager sectie Equipment bij RAI Vereniging, vindt het moeilijk te voorspellen wat de apk-eisen over enkele jaren zullen zijn. “De apk is van oudsher een veiligheidskeuring. Nu zie je dat er steeds meer een politieke drive is gekomen, op basis van emissiereductie. Zo kwam er al een verplichte controle op de aanwezigheid van een roetfilter. Straks moeten de bedrijven een roetdeeltjesteller hebben om te controleren of dat filter ook echt werkt. Het mooiste zou zijn als we exact weten wat we de komende jaren van de apk-keuring mogen verwachten, maar helaas is dat niet zo. Politiek gezien is het moeilijk te voorspellen. In Europa wordt gesproken over een schokbrekertester. Maar of die er ook echt komt? De koplamptester zal vrijwel zeker wel extra aandacht krijgen. En het is goed denkbaar dat het controleren van ADAS een onderdeel wordt van de apk, maar ik vermoed dat dat nog wel even zal duren.”
