Diagnosetips voor Lambda sensoren
Lambda sensoren spelen een cruciale rol in de terugkoppeling van het motormanagementsysteem en duiken dan ook vaak op als verdachte bij storingen, maar de echte oorzaak wordt vaak over het hoofd gezien. Fabrikant Denso geeft tips voor de juiste diagnose om het onnodig vervangen van onderdelen en de bijbehorende garantieaanvragen te beperken en het terugkeren van de klachten te voorkomen.
Om snel een betrouwbare meting te kunnen doen aan de uitlaatgassen, ook bij een koude motor, zijn moderne Lambda sensoren voorzien van een actief verwarmingselement. Dit onderdeel is -net als het sensorelement en diverse andere interne onderdelen- vervaardigd van keramiek. Een Lambda sensor is dus een kwetsbaar onderdeel: “Wanneer je een Lambda sensor op de grond laat vallen is hij vrijwel altijd kapot. Niet meer monteren dus”, is het advies van Denso-trainer Ebbo Ruiter. De Japanse onderdelenfabrikant reist dit voorjaar door het land voor technische trainingen waarin Lambda sensoren centraal staan. Aan deze produkten, een van Denso’s specialiteiten, is een avondvullende training gewijd. Op de training in het trainingscentrum van TC Staadegaard in Eindhoven kwamen zo’n dertig monteurs af.
Als je een Lambda sensor laat vallen is hij stuk
Een andere zwakke plek van een Lambda sensor is het ventilatiemembraan dat fungeert als luchtinlaat. Jazeker: een luchtinlaat. Een lambda sensor meet strikt genomen het verschil in zuurstofconcentratie tussen de buitenlucht en de uitlaatgassen. Dit membraan bevindt zich aan de achterkant van de sensor en ‘ademt’ door gaatjes waarlangs wel lucht, maar geen water naar binnenkomt. “Een beetje te enthousiast spuiten met kruipolie, siliconen of tectyl zorgt er voor dat het Goretex-achtige materiaal gaat dichtzitten en er dus geen lucht meer doorkomt. Lambda sensor kapot.”
Visuele inspectie
Ruiter adviseert monteurs om voordat zij zich op voertuig zelf storten zich eerst te verdiepen in de geschiedenis van de auto. “Zijn er al eerder reparaties aan uitgevoerd die van invloed kunnen zijn op de werking van de Lambda sensor, of is deze misschien pasgeleden nog vervangen?” Een slecht contact, een losse massa-aansluiting of een stekker die niet vast zit door een afgebroken grendelnokje komen vaak voor. Maar ook een vervuilde luchtmassameter heeft effect op het functioneren van de lambdasonde. “Een visuele inspectie van de motorruimte en de uitlaat kan soms al genoeg zijn.” Luchtlekken in het in- of uitlaattraject zorgen ook voor storingen en kunnen het beste met een rookmachine worden opgespoord. “Vervolgens gaan we controleren of de readinesstest voltooid is waarna de foutcodes uitgelezen kunnen worden. Foutcodes bewaren we totdat we zeker zijn van dat de storing is verholpen.
Foutcodes
Van de generieke foutcodes uit het EOBD-protocol zijn er veertien meldingen die te maken kunnen hebben met het functioneren van Lambda sensoren. Omdat er meerdere sensoren per voertuig gemoneerd kunnen zijn (soms wel zes) en de locatie van de sensor indien mogelijk ook wordt vermeld, zijn er in totaal zo’n 68 verschillende foutcodes mogelijk. Let wel, dit zijn enkel de generieke codes (die beginnen met P0…): Als de merkafhankelijke codes meegenomen worden is het een veelvoud van dat getal.
-‘HO2S Heater Control Circuit’ wijst op een verwarmingselement dat stuk is;
-‘O2-sensor signal swapped’ wijst op verwisselde draden;
-‘O2-sensor slow response’ duidt op vervuiling van de sensor.
-‘Fuel trim malfunction’ betekent dat er op basis van de terugkoppeling van de eerste of tweede Lambda sensor een probleem is met het samenstellen van het juiste mengsel.
Verder kun je met een EOBD scanner een livetest doen om de sensorsignalen te controleren. Een weerstandsmeting doen op het verwarmingselement kan ook veel aan het licht brengen.” Wanneer het element in orde is moeten de meetwaarden minimaal fluctueren tussen de 0.15 en 0.85 Volt. Vaak is een goede scanner op basis van het universele EOBD protocol al voldoende om de oorzaak te achterhalen. Merk specifieke scanners zijn niet altijd beschikbaar, in dat geval is een meerkanaals scope onmisbaar voor een diepere diagnose.
Open ringsleutel
Bij het demonteren adviseert Ruiter om een open ringsleutel of een speciale hoge dop te gebruiken. Aan de kleur van het gedeelte van de sensor dat in de uitlaat zit is veel te zien. Een beetje roetaanslag op de schroefdraad mag, maar een pikzwarte kop is meestal slecht nieuws. Ook een rode kleur wijst op een storing. (zie afbeeldingen voor de kleuren die bij de storingen horen). Een vervuilde sensor schoonmaken heeft volgens Ruiter geen nut. “Je kunt met een staalborstel de metalen buitenkant wel schoonborstelen, maar dat is slechts de huls. De sensor zelf zit aan de binnenkant en daar kom je niet bij.” Ook schoonbranden werkt volgens de Denso-specialist niet. “Als de sensor nog niet kapot was, gaat hij het wel als je hem gaat verwarmen. Heel geleidelijk in een oven zou kunnen werken, maar het is mij nog nooit gelukt.”
Naast de Lambda sensor zelf adviseert Ruiter om ook andere onderdelen die deel uit maken van het motormanagement te controleren. De MAP-sensor, thermostaat, injectoren, massa en het uitlaatsysteem bijvoorbeeld.
Levensduur
“Sommige leveranciers geven een gemiddelde levensduur van een Lambda sensor op als richtlijn voor de vervangingsinterval, bijvoorbeeld 80 duizend kilometer, maar dat vinden wij altijd een beetje lastig. De levensduur hangt zo erg af van de manier waarop de auto gebruikt wordt. Korte stadsritjes zorgen voor meer vervuiling en slijtage dan veel snelwegkilometers.” Oorzaken voor het stuk gaan van een Lambda sensor zijn onder meer slechte kwaliteit brandstof, hoge kilometerstanden, problemen in de motor, het gebruik van additieven in brandstof en olie, een hoge luchtvochtigheid of grote temperatuurverschillen. Door dat laatste kunnen thermische breuken ontstaan in het keramiek.
Hoewel het huidige aftermarket assortiment van Denso vervanging biedt voor in totaal bijna 3400 OE-nummers is daarmee niet het totale wagenpark afgedekt. Samen met Bosch en NTK is Denso wereldwijd marktleider in het OE kanaal. Geen van drieën kan volgens Ruiter alle sensoren leveren. “Iedere fabrikant heeft zijn eigen specialisatie. Die van ons zijn de lineaire A/F-sensoren. Er is voor een deel overlap in assortiment, maar voor een aantal toepassingen ben je gebonden aan een van de drie fabrikanten.”
Meerdere smaken
Denso heeft twee verschillende varianten aftermarket Lambda sensoren. De ‘Direct-fit’ – sensor, deze heeft exact dezelfde sensorspecificatie en stekkeraansluiting als de originele sensor en kan daarom zo gemonteerd worden. De ‘universal-fit’- sensoren vragen wat extra voorbereiding omdat de originele bedrading verbonden moet worden met de nieuwe sensor. Ruiter adviseert tenslotte om –zeker bij Denso-sensoren- niet te solderen aan de bedrading. “We passen een mengsel van rvs en koper toe in de bedrading, dat laat zich niet goed solderen. Bij het verbinden van universal fit sensoren wordt dus geadviseerd de meegeleverde materialen te gebruiken waarmee de draden mechanisch geklemd en vervolgens waterdicht verzegeld worden. Gebruik een goede momenttang met rode bek, even warm maken met de föhn en het zit waterdicht en betrouwbaar vast.”
