Thema Leasing & Finance | Iets meer rust in relatie banken en branche
Grootbanken twijfelen al jaren aan de duurzaamheid van het businessmodel van retailers in de autobranche. Schaalvergroting, elektrificering en autonoom rijden hollen van veel retailers het businessmodel uit, stellen de sectorbankiers. Dat steken ze ook niet onder stoelen en banken: Het is voor autobedrijven lastig en relatief duur om een financiering te krijgen. De strijd tegen witwassen heeft de relatie in hoog tempo verder verslechterd. Alleen grotere bedrijven kunnen nog wel wat geregeld krijgen, maar kleinere bedrijven krijgen steeds vaker nul op het rekest. Sommige bedrijven hebben inmiddels een dagtaak aan het beantwoorden van vragen van banken over transacties die soms al vele jaren oud zijn.
Verhonderdvoudiging
De Rabobank gooide afgelopen zomer de knuppel in het hoenderhok door expliciet te melden dat autobedrijven met een omzet onder de 50 miljoen euro te gaan weigeren als klant en een stortingsvergoeding te eisen van 5 euro per ingeleverde coupure van 200 of 500 euro (dit was 5 cent) om het afstorten van contant geld te ontmoedigen. Ook bestaande relaties worden heroverwogen. Het leverde Rabobank-managers woedende reacties op van autobedrijven. Maar het beleid komt niet uit de lucht vallen. Los van het afkalvende vertrouwen van sectorbankiers in de automotive, staan banken onder druk om hun financiële zorgplicht te vervullen.
Volgens de Wet Financieel Toezicht moeten banken, evenals accountants en advocaten, als poortwachter fungeren door ongebruikelijke transacties te melden. Dat bleek een flinke kluif: zo dwong De Nederlandsche Bank (DNB) de Rabobank om 40 duizend klanten opnieuw te controleren op witwassen. ING en ABN Amro schikten voor honderden miljoenen omdat ze beide tekortschoten bij het tegengaan van fraude en witwassen. Om herhaling hiervan te voorkomen geven de banken dit jaar opgeteld zo’n twee miljard euro uit aan het uitvoeren van know your customer-checks. Het is dus niet verwonderlijk dat ze afstand willen nemen van branches waar nog altijd veel contant geld wordt gebruikt en die geregeld in het nieuws komt wegens witwaspraktijken.
Bovag-bank
“Met ons is prima te praten over uitfaseren van cashbetalingen in de autobranche, om malafide praktijken uit te bannen. Maar dat moet wel via de weg der geleidelijkheid gebeuren. En in overleg met de branche. En niet van de een op de andere dag”, aldus woordvoerder Paul de Waal van Bovag. Daarnaast onderzoekt Bovag (zie het interview met Peter Niesink) of het zelf een rol kan en moet spelen bij de financiering van autobedrijven. Ongetwijfeld zouden veel bedrijven graag overstappen naar een bank die hun businessmodel begrijpt, hopende dat het daarmee klaar is met de ‘controle-terreur’ waarbij banken eisen dat bedrijven binnen 2 dagen een dossier overleggen over transacties uit een ver verleden – soms ook bij kleine bedragen . Dit soort verzoeken zijn tijdrovend en kostbaar. Dat nekt vooral kleine bedrijven. Bij zulke verzoeken wordt – en dat steekt – door de banken vaak ook gewezen op de mogelijkheid tot opzegging. Het opzeggen van een bankrekening staat voor een autobedrijf ongeveer gelijk aan een doodvonnis.
Woedend
MKB Nederland en Bovag voerden de afgelopen tijd de druk op de grootbanken dan ook op; zo reageerden ze woedend op de 5 euro stortingsvergoeding die de Rabobank eist. Er is nu overleg met de DNB, de Vereniging van Nederlandse Banken en enkele banken individueel. Bij Bovag snappen ze dat bij retailers het gevoel leeft dat de WWFT door banken gebruikt wordt om de autobranche buitenspel te zetten. “Natuurlijk worden de banken ook op de huid gezeten, maar hun reflex is te heftig”, zegt De Waal. De branchevereniging ziet ook dat de houding van de banken iets is versoepeld, maar nog onvoldoende. “Wij zien graag snel een convenant inzake cashbetalingen. Daar wordt momenteel door een aantal partijen, waaronder NVB, DNB en brancheorganisaties, ook hard aan gewerkt.”
De sfeer lijkt de afgelopen tijd iets meer ontspannen. Ongetwijfeld mede doordat minister Wopke Hoekstra van Financiën de banken sommeerde om zorgvuldig en proportioneel te handelen. Hij schreef dit in antwoord op Kamervragen die volgde op publicaties in Automotive en het FD over dat de Rabobank geen kleinere autobedrijven (omzet kleiner dan 50 miljoen euro) meer accepteert als klant.
Maatschappelijke problemen
Ook de Nederlandse Vereniging van Banken hoopt op meer ontspanning. De organisatie vraagt al langer aandacht voor het spanningsveld tussen de verplichtingen voor banken op basis van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme en de rol die banken hebben als toegangsverschaffer tot het financiële stelsel. “Het (onbedoelde) neveneffect van deze ontwikkelingen is dat de beschikbaarheid en toegankelijkheid van financiële dienstverlening voor bepaalde groepen onder druk staat. Wij zien hier steeds meer een maatschappelijk probleem ontstaan en ontwikkelen daarom graag samen met de overheid voorstellen om de toegang tot financiële dienstverlening te kunnen blijven garanderen”, meldt de NVB aan Automotive.
Half oktober maakte ABN Amro bekend dat bedrijven nog maar tien procent van de omzet cash mogen storten. Dat is wél behapbaar, aldus de branche. Maar het blijft wachten op goed werkende en goedkope instantbetaalopties voor exporttransacties.
