Grijs verleden | Hoe de eerste Musk failliet ging
De Elon Musk van het eerste decennium van deze eeuw was de Israëliër Shai Agassi. Hij wist al op 35-jarige leeftijd door te dringen tot de Raad van Bestuur van technologiebedrijf SAP. Hij had toen al enkele succesvolle bedrijven opgericht en verkocht. Maar Agassi dacht groter. Hij voorspelde een gouden toekomst voor elektrische auto’s, en zette hierop in met de ontwikkeling van batterijwisselstations waar lege accu’s in een paar minuten werden omgeruild voor een (met groene stroom) opgeladen batterij. Dit idee leidde in 2006 tot de oprichting van Better Place.
Rond Agassi ontstond een hype die het beste te vergelijken valt met die rond Musk jaren later. Het bedrijf haalde in totaal bijna een miljard euro aan investeringen op. Agassi wilde de wereld veroveren en daar was veel geld voor nodig (de wisselstations kosten een half miljoen euro per stuk) en medewerking van autofabrikanten. EV’s waren namelijk nog niet op de markt. Better Place investeerde actief in laadpalen, maar ook in de batterijwisselsystematiek. Zo werkte het samen met Renault, waar het een order plaatst voor honderdduizend Fluence-modellen.
Rockster
Better Place vestigde zich ook in Nederland en trok Paul Harms aan als ceo om ook hier een netwerk te bouwen van wisselstations. Op Schiphol zou uiteindelijk het enige station geopend worden. Harms, die op 1 september 2012 begon, zegt dat zijn vertrouwen in het concept precies één maand duurde. “Agassi was een rockster, werd door grote partijen gesteund, had ongelooflijk talentvolle mensen om zich heen verzameld. Zijn enthousiasme was onbegrensd. In Nederland stonden ook grote investeerders klaar om in te stappen. Precies een maand later kreeg ik echter een telefoontje van het hoofdkantoor. Uit de financiële gegevens, die door een verandering in de Israëlische regelgeving openbaar werden, bleek dat het bedrijf per dag ruim een miljoen dollar verlies maakte. Het kostte Agassi, die nooit iemand iets vertelde over financiën, de kop.”
Het bedrijf probeerde in 2013 de boel weer op de rit te krijgen. Er werd gesnoeid in de kosten, gehoopt op nieuwe Chinese investeerders en men probeerde Renault zover te krijgen om de Zoe ook met verwisselbaar batterijpakket te bouwen. Harms toog er, samen met de toenmalige top, voor naar Carlos Tavares. De gesprekken liepen echter op niets uit. Op 26 mei 2013 vroeg het Israëlische bedrijf faillissement aan.
Slecht luisteren
Volgens Harms zijn er veel redenen aan te wijzen waarom het mis ging. Zo luisterde Agassi slecht naar zijn omgeving. “Hij ging geloven in zijn sterstatus. Daardoor stond hij onvoldoende open voor feedback. Ook was hij vijf jaar te vroeg met zijn plan en had hij op de verkeerde momenten pech. Ook Tesla heeft gewankeld, maar had op cruciale momenten net wel dat beetje geluk.”
Harms startte later Mobility Service Nederland, een leasemaatschappij met focus op EV’s. Nog steeds ziet hij Agassi’s dromen als voorbeeld. “Better Place werkte al in 2009 aan een vehicle-to-grid laadinfrastructuur, waardoor groen laden mogelijk werd. Ook snapte Agassi al direct het belang van abonnementen om EV’s populair te krijgen. Het is voor mij geen raadsel dat heel veel Better Place-mensen goed zijn terechtgekomen. Maar van Agassi hebben we nooit meer wat gehoord. Die lijkt wel van de aardbodem verdwenen.”
