Strengere ACM-controle rijklaarkosten zet branche op scherp
Een auto die op internet voor 15.000 euro te koop staat, maar uiteindelijk € 15.495 blijkt te kosten omdat de rijklaarmaakkosten er nog bijkomen. Daar wilde de ACM (en in zijn kielzog de ANWB en de Consumentenbond) vanaf. In augustus droeg de kartelwaakhond de autobranche daarom op om voortaan altijd met de complete prijs te adverteren, inclusief alle onvermijdbare kosten. Vanaf 1 november gaat de ACM importeurs controleren en zo nodig op de bon slingeren.
De nieuwe spelregels gelden ook voor de occasionmarkt, maar daar liggen de prijzen gecompliceerder – de ‘basisuitrusting’ kan immers per auto, ook van hetzelfde model, behoorlijk verschillen. Bij een nieuwe auto kan airco optioneel zijn, maar als hij er bij een occasion op zit – hoort het bijvullen ervan dan in de standaardprijs? De grote autoportals Autoscout24 en Marktplaats laten nu al prijzen zien inclusief de afleverkosten (in dit geval de rijklaarmaakkosten, vermijdbaar of niet). Maar de sites van autobedrijven zelf laten in veel gevallen nog de exclusief-prijs zien. De zoekende autokoper kan dus al switchend tussen diverse sites in verwarring raken: wat kost die auto nou eigenlijk?
Dealers zien hun auto’s in sommige gevallen dus duurder terug op een portal. De oorzaak is dat sommige occasionportals hun it-leverancier Hexon hebben gevraagd om in de informatieset die ze krijgen, de rijklaarmaakkosten bij de prijs op te tellen. “De informatie wordt nu doorgegeven conform wetgeving”, zegt René Stolp, manager product development bij RDC. “Maar de portals bepalen zelf hoe de informatie wordt weergegeven. Ze hebben het niet allemaal voor elkaar om de software zo aan te passen dat de all-inprijzen worden getoond. Ik verwacht wel dat ze dit uiteindelijk allemaal gaan doen.” Volgens Erik van den Heuvel, directeur van dataprovider Autodata, is er onrust onder autobedrijven, maar hebben velen een list bedacht. “Verreweg de meeste van onze klanten hebben de afleverkosten op nul gezet. Dus dan zijn er ook geen afwijkingen tussen de prijs op de portal en op de website van het autobedrijf zelf.”
Wat is onvermijdbaar?
Uiteindelijk bepaalt het autobedrijf zelf hoe de gegevens worden aangeleverd, zegt Stolp. “De dealer voert de prijs in. En de vraag is wat precies onvermijdbare kosten zijn. Je kunt zeggen dat afleverkosten zoals een beurt, een volle tank of het op naam zetten te vermijden zijn. Dat is aan de autohandelaar. Je kunt dan niet per definitie zeggen dat ze de formulieren niet goed hebben ingevuld.” Volgens Stolp komt er op termijn wel transparantie in de prijzen. “Er moet overeenstemming komen over wat wel en niet vermijdbare kosten zijn.”
Rik Nanning, occasionmanager bij autobedrijf Jos van Boxtel in Den Bosch, verwacht dat er op lange termijn niet veel verandert. “We willen natuurlijk goed online gepresenteerd worden en bovenaan staan, maar als iedereen de afleverkosten in de prijs opneemt, verdwijnen de verschillen vanzelf.” De occasions van Van Boxtel staan op Autotrack overigens juist scherper geprijsd dan op de eigen site. “Dat ligt er maar net aan hoe de gegevens worden aangeleverd. Wij werken met Wheeler Delta van Autodata en dat geeft ons geen keuze. Op onze site staat dus de prijs inclusief afleverkosten. Autotrack heeft het nog niet voor elkaar dat de all-inprijs kan worden getoond. Het is nu even rommelig, maar vanaf 1 november is dat voorbij.”
Geen meerwaarde
Bovag-woordvoerder Tom Huyskens stelt dat voor occasions geen all-inprijzen hoeven te worden vermeld. “Bij occasions zijn eigenlijk alleen de leges onvermijdbare kosten. Maar dan heb je het over enkele tientjes. In de tweedehandsmarkt heb je de meeneemprijs, waarbij je niet betaalt voor een onderhoudsbeurt en geen garantie krijgt. Los daarvan wordt er fors onderhandeld en ingeruild, dus de vraagprijs is vaak niet de prijs waar de auto voor wordt verkocht. Dus wij zien de meerwaarde van zo’n all-inprijs voor occasions niet”, aldus Huyskens. De vergelijking met de vliegbranche, dat ook werd verplicht om all-in prijzen te communiceren waarmee de vlucht daadwerkelijk kan worden gemaakt, gaat volgens de woordvoerder dan ook niet op. “Je onderhandelt dan niet over de prijs en het gaat om een nieuw product.” Hij denkt dat de occasiondealers vooralsnog buiten schot blijven. “De ACM controleert in eerste instantie de importeurs. De prijzen die zij communiceren wordt immers door de dealers overgenomen.”
Van den Heuvel van Autodata vindt huist dat het ACM-verplichting wel tot transparantie leidt. “Alleen de leges zijn onvermijdbaar dus die moeten in de prijs worden opgenomen. Al het overige dat nu in de afleverkosten zit, kunt je ook in aparte optionele pakketten verkopen. Zoals een apk-keuring, een beurt, een inspectie, garantie of een volle tank. Het opnemen van de afleverkosten in de prijs op de portals is er nu min of meer doorheen gedrukt. Persoonlijk vind ik: als je een auto koopt, wil je vooraf geïnformeerd worden over de kosten, dus die moeten dan ook opgenomen zijn in de verkoopprijs. In het aanleveren van de data kun je inderdaad de afleverkosten op nul zetten en daarnaast een aantal afleverproducten aanbieden. Dat is goed, want consumenten krijgen dan de keuze.”
Van den Heuvel denkt niet dat de branche veel marge gaat inleveren als de afleverkosten structureel achterwege blijven in de vraagprijs. “En als dat wel zo is, dan is de prijs te laag. Je moet voor een auto een marktconforme prijs vragen.” Volgens Van den Heuvel had de branche best wat meer tijd kunnen krijgen. “De ACM had ook 1 januari als startpunt kunnen nemen. Nu is er paniek ontstaan. En het punt is dat niemand als eerste met all-inprijzen wil komen.”
De ANWB vindt dat ook de volle tank bij de standaardprijs hoort.
Nulbeurt inclusief
De ANWB stelt dat de ACM zich in eerste instantie op de importeurs en dealers richt en niet op de occasionmarkt. “Wij hebben er niet zo veel op tegen als autobedrijven een eigen invulling geven aan de prijzen waar ze mee adverteren en extra pakketten aanbieden – als dat maar transparant gebeurt. De consument mag niet verrast zijn als er in de showroom nog 700 euro extra betaald moet worden”, zegt woordvoerder Markus van Tol.
Maar occasions aanbieden met een kale prijs, dat is volgens de ANWB nou ook weer niet de bedoeling. “Een nulbeurt, apk-keuring en een volle tank zouden standaard moeten worden geleverd bij aankoop van een auto.” De ACM meldt dat voor alle producten de verkoopprijs alle niet-vermijdbare kosten moet bevatten. “Bij occasions ligt de problematiek alleen anders dan bij nieuwe auto’s”, zegt senior medewerker Toezicht Marleen Holtslag. “In het geval van occasions gaat het om alles wat de consument moet betalen om de auto mee te mogen nemen. De leges moeten verplicht worden opgenomen in de prijs, want zonder het overschrijven van het kenteken kan de consument niet auto wegrijden. Bij andere afleverkosten, zoals een beurt, matten of een volle tank, ligt het er aan of de verkoper die verplicht stelt. In dat geval moeten de kosten in de totaalprijs vermeld worden. Zijn het optionele kosten, dan hoeft dat niet.”
Nu is er paniek ontstaan, omdat niemand als eerste met all-in prijzen wil komen.
Transparantie
De dataleveranciers lijken dus wat voorbarig met het standaard opnemen van de afleverkosten in de consumentenprijs, al bepalen de portals welke informatie ze tonen. “Afhankelijk van de vraag of de handelaar een afleverpakket of onderdelen daarvan verplicht stelt, hoeven niet alle rijklaarkosten vermeld te worden”, zegt Holtslag. “De informatie voor de consument moet transparant zijn en oneerlijke concurrentie moet worden vermeden. Die transparantie brengt ook met zich mee dat de koper ergens in het aankoopproces op de hoogte wordt gesteld van de additionele kosten van een optioneel afleverpakket.”
Update 31 oktober 2016: Uit het artikel dat is verschenen zou kunnen worden geconcludeerd dat Hexon zelf bepaalt of de prijzen in- of exclusief rijklaarmaakkosten worden getoond, maar dat is niet het geval, zegt woordvoerder Wouter Ewalds. “Aan de portals waarbij we alleen de prijs uitleveren, tellen we de rijklaarmaakkosten op bij de advertentieprijs. Indien dit niet gewenst is, kan hiervan worden afgeweken. De portalen zijn hier drie weken vooraf over geïnformeerd, maar wij hebben daarop vrijwel geen reacties mogen ontvangen. Voor de andere groep worden de rijklaarmaakkosten en de prijs wel afzonderlijk uitgeleverd. In deze gevallen zijn de portals dus zelf verantwoordelijk voor de correcte verwerking. In alle gevallen kan de portal wijzigingen in de verwerking doorgeven”, aldus Ewalds.
