Dossier Autobedrijf van de toekomst | Balanceren tussen oud en nieuw
Snel en flexibel reageren op veranderingen op de korte termijn, zonder de langetermijnstrategie uit het oog te verliezen. Dat lijkt de clou voor toekomstbestendig ondernemen in de autosector. Het komt vooral aan op behendig balanceren: zorgen dat de business van alledag doorgaat, terwijl je bezig bent met innovaties. Koersvast blijven, durven investeren in onzekerheid en blijven zoeken naar antwoorden en concepten voor de toekomst. Dat was de slotsom van het Nationaal Automotive Congres dat op 17 mei in De Flint in Amersfoort werd gehouden. Er waren ruim 500 bezoekers aanwezig. Het thema ‘total reset’ was opgeknipt in drie subthema’s.
#Resetmobility:
“Innoveren is ondernemen. Het is hard werken én hard denken”, aldus Paul Zekhuis, ceo van Autobinck. “Je begint met een leeg vel als je aan een innovatiereis gaat beginnen. Of onze strategie winnend is, kunnen we nu nog niet zeggen. Winning zijn we wel in ons leervermogen. Je kunt als bedrijf niet in één keer door de bocht. We hebben de afgelopen jaren veel gekocht en veel geleerd. Innoveren betekent ook investeren in onzekerheid.”
‘De leasebranche vernieuwt in rap tempo. Ook niet-leaserijders moeten klanten worden.’
Volgens Zekhuis is het zaak om traditionele business van alledag niet te vergeten tijdens de ontdekkingsreis naar innovatie. “Daar moet je net zoveel tijd en energie in steken als in innovaties. Ook voor de interne organisatie is dat belangrijk: mensen moeten niet het gevoel krijgen dat ze met een soort left-out-business bezig zijn.”
Loslaten en vertrouwen
Innoveren vergt volgens Zekhuis een fundamenteel andere stijl van management en bedrijfscultuur waarin alle ruimte is voor ‘vertrouwen, durf en loslaten’. “Dan krijgen innovaties de tijd en kans en worden veranderingen ook makkelijk door de medewerkers geadopteerd. Het is nadrukkelijk ook een beweging van onderaf. En, je moet oppassen dat er geen lappendeken van verschillende initiatieven ontstaat. Er moet een relevante en sterke onderlinge link blijven tussen al die innovaties. Je moet bereid zijn als bedrijf om innovatie niet als een satelliet business te beschouwen, maar het onderdeel te maken van je bedrijfscultuur. Transformeren en innoveren kost serieus geld en dus is het vooral ook belangrijk dat je van te voren de exit-momenten met elkaar afspreekt en bereid bent om te snoeien”, aldus Zekhuis. Als voorbeeld noemt hij New Motion (gespecialiseerd in snelle laadsystemen voor EV’s). “We zijn daar drie jaar lang mee bezig geweest, maar hebben het bedrijf uiteindelijk verkocht aan Shell. Er waren te grote investeringen nodig. Shell heeft die diepere zakken wel.”
Autobinck barst van de ambitie om te transformeren naar een bedrijf waar alles draait om mobility as a service. Om dat verder vorm te geven, verhuist het bedrijf nog dit jaar naar een nieuw hoofdkantoor in Utrecht, ‘mobiliteitshub’ van Nederland, en krijgt het een nieuwe naam.
Dalende restwaarde
Ook de leasebranche vernieuwt in rap tempo, mede aangespoord door dieselgate, zegt Bart Beckers, cco van leasemaatschappij Arval. “We zitten mede daardoor middenin een energietransitie, hoewel diesel zeker niet dood is”, denkt hij. “Al is dieselgate een bittere pil voor ons als leasemaatschappijen, omdat we de restwaarde zien dalen, soms wel met 1300 tot 1400 euro per auto. Dat komt natuurlijk hard aan, maar dat overleven we wel. Wij zijn optimistisch over de toekomst. De groei is stabiel en wordt misschien nog wel versneld door de snelle opgang van private lease.” Arval richt zich niet alleen op leaserijders, het ziet iedereen als klant. “Wij zijn dienstverleners in mobility as a service en zoeken het voor de toekomst ook in samenwerking met nieuwe partijen om ook de niet-leaserijders van nu tot onze klanten te maken. Met de lancering van Arval for me begeven we ons op de consumentenmarkt.”
Bram Poeth, ceo Eneco eMobility, hield de zaal voor dat de omslag naar EV zeker z’n doorgang zal vinden en wellicht eerder dan de autobranche verwacht. “Energie mag nu dan misschien een low interest product zijn, de energietransitie zal van grote invloed zijn op diverse sectoren. Nu hebben mensen vaak nog allerlei bezwaren tegen EV’s, maar wij zorgen dat de klantbeleving goed wordt. Als EV’s eenmaal goedkoper worden, dan gaat de acceptatie snel.” De auto zal daarbij een centrale rol gaan spelen in de opslag en distributie van elektriciteit. Bijvoorbeeld bij een zelfvoorzienend huishouden, waarbij in de accu van de auto de energie van bijvoorbeeld zonnepanelen wordt opgeslagen. “Maar ook kan piekbelasting op het stroomnet beter opgevangen worden. Dat had problemen zoals onlangs op Schiphol gemakkelijk kunnen voorkomen.”
Europa faalde
Journalist Peter Teffer (auteur van het boek Dieselgate) vertelde hoe de industrie sjoemelde en Europa faalde. Volgens hem is de lobby in Brussel zo machtig dat er lang is vastgehouden
aan een verouderde testmethode waardoor de werkelijke uitstoot makkelijk te manipuleren was. Als de nieuwe methode eerder was ingevoerd dan zou dieselgate in Europa aan het licht zijn gekomen, in plaats van in de VS, zoals nu is gebeurd.
#Resetretail
Al die ontwikkelingen hebben zeker ook impact op de retail van auto’s en staan er (machts)verhoudingen te veranderen. Ook tijd voor een reset van autoretail dus. “Ik reset mijn bedrijf bijna elke dag”, zei Eric Berkhof, ceo van de Van Mossel Automotive Groep, in een vraaggesprek met dagvoorzitter Peter van Zadelhoff (anchorman van RTL Nieuws). Volgens Berkhof is het erg belangrijk precies te weten wat er in je bedrijf en bij de medewerkers gaande is; in zijn geval gaat het dan om 73 vestigingen en 1.800 medewerkers. “Om de drie weken breng ik persoonlijk een bezoekje aan één van de vestigingen”, aldus Berkhof.
Behalve het volgen van innovaties, is het volgens Berkhof ook belangrijk om de core business goed in de gaten te blijven houden. Want veel blijft toch hetzelfde, als hij op een reset hoopt, dan is het die van de marges op nieuwe auto’s.
“Het gaat erom dingen in de juiste verhouding te doen. Ik hoop dat de opkomst van elektrische auto’s de branche weer de kans geeft om het goed te maken met de marges, want daarmee zijn we de afgelopen jaren echt uit de bocht gevlogen. Ja, ook wij. Als we in staat zijn om twee procentpunt meer marge te behouden dan op een conventionele auto, dan zou dat iedereen enorm helpen.”
Binnen 5 minuten
Olivier van Duijn, ceo van Marktplaats, schotelde de branche een aantal belangrijk trends in (online) retail voor, zoals de sterke opgang van de ‘platformeconomie’. Vooral door de snelle opkomst van kunstmatige intelligente en slimmere inzet van data, gaat er rondom het beslissingsmoment voor een aankoop veel veranderen, denkt hij. “Het gebruik van data heeft voor fundamentele veranderingen gezorgd en blijft dat doen. Het accent komt niet meer zozeer te liggen op emotie, maar meer op ratio en algoritmes. De opkomst van de zogenaamde digitale assistent gaat het verschil maken. Mede op grond van de aankoop- en bestelgeschiedenis van een consument worden er digitale producten en diensten voor hem samengesteld.” Volgens Van Duijn gaan bedrijven die intensief met hun doelgroepen en het beslisproces bezig zijn, het verschil maken. “De snelheid waarmee je leads opvolgt wordt onderscheidend. Wij hebben één belangrijk doel: zorgen dat mensen binnen vijf minuten via ons platform een deal kunnen sluiten. Alles moet namelijk snel, snel, snel.”
Verkeerde discussie
De (toekomstige) relatie tussen dealer en importeur stond 
centraal in een retaildebat met Geraldine Brouwers, algemeen directeur Mazda Motor NL, Bertho Eckhardt, voorzitter Bovag en Rick Hermanns, managing director Peugeot NL. Brouwers was duidelijk over de rol van de dealer: “Die heeft een belangrijke toegevoegde waarde, vooral in het bewerken van de lokale markt.” Ook volgens Eckhardt is en blijft de dealer cruciaal. “Vooral in de uiteindelijke transactie. Het gaat steeds meer om de rol van netwerkregisseur, waarbij dealerholdings belangrijker zijn. Er komen minder eigenaren in een netwerk. De komende jaren wordt duidelijk wat het partnership tussen fabrikant en dealer nu echt betekent. De concurrentie in de autoverkoop wordt heviger en nieuwe manieren van digitale distributie worden belangrijker.”
Volgens Hermanns van Peugeot is een netwerk van dealers zeker nog nodig, maar hij voorziet dat de rol van de dealer verandert. “Steeds meer klanten willen online zakendoen waardoor wij denken de rol van de dealer gaat veranderen”, aldus Hermanns. “We hebben wel een netwerk nodig, maar verwachten dat het aankoopproces echt anders gaat verlopen. Bijvoorbeeld bij het opvolgen van leads.”
“We voeren de verkeerde discussie”, reageerde Brouwers op de vraag hoe het zit met beschikbaarheid van data (telematica). “De data is vrij toegankelijk voor ons en de autofabrikant en niet voor het universele kanaal, zolang daar niets voor geregeld is. De vraag is niet van wie de data is, want dat is duidelijk: van de consument. Het is voor consumenten niet zo interessant om op basis van data te weten dat ze bijvoorbeeld te hard rijden. Wij willen als autofabrikant relevante, toegevoegde waarde aan onze berijders bieden op basis van data.”
#resetyourself
Als de wereld om ons heen verandert, moeten we mee veranderen. In een dynamisch betoog zette Ben Tiggelaar de belangrijkste criteria voor effectief leiderschap op een rij. Zo is 
‘motiverend leiderschap’ volgens Tiggelaar erg belangrijk (hoe creëer je enthousiasme), maar ook de betekenis van je bedrijf/werk (waar doe je het allemaal voor). En hij gaf nog even een snelle les mee die de branche kan leren van startups: “Het gaat om lerend ondernemen en sneller van 
je klanten willen leren dan de concurrent. Maar ook om iets te durven testen, te mogen falen, ervan te leren en weer door te gaan.”
Het Nationaal Automotive Congres 0.0 werd mogelijk gemaakt door:
