Zeven Engine cleaners nader bekeken

De wereld van additieven is breed, dus in onze vergelijking moesten we wel wat criteria aanbrengen. We namen bijvoorbeeld géén (onderhouds)middelen in het overzicht op die langdurig worden toegevoegd aan de motor en ook geen middelen met een heel specifieke werking, zoals het herstellen van krassen en lagerschades. Want voor alles is wel iets te koop.

Van de klassieke engine cleaners is in ieder geval bewezen dat ze werken. Tom de Kemp van Autoservice De Kemp in IJsselstein is overtuigd gebruiker van motorreinigers, in combinatie met cleaners die door de brandstof worden gedaan. “De uitlaatgassen van moderne auto’s worden steeds schoner, maar het gevolg is dat vuil de motor ingaat. Dan zie je in de praktijk dat een inlaatpoort meestal net zo vuil is als een uitlaatpoort. Dat komt de verbranding niet ten goede. Daarbij komt dat er in Nederland veel te veel kleine stukjes worden gereden. Een diesel moet zeker 50 kilometer rijden om goed op temperatuur te komen. Het nieuwe rijden is ook niet goed voor de motoren. Af en toe moet een motor eens flink heet worden en toeren maken, anders hoopt al dat vuil zich op.”

De Kemp, die zelf het product BG gebruikt (zie kader) raakte overtuigd toen hij een Golf GTI binnenkreeg die niet meer goed trok in de zesde versnelling. “Eén van de cilinders had een compressie van maar 9,5 bar, de overige van 11,5. Daarna hebben we onderblok en inlaat gespoeld en het was een totaal andere auto. De compressie van alle cilinders was weer 13,5 bar. Sindsdien bied ik mijn klanten altijd een spoeling aan als een motor slechter begint te lopen. Voor 75 euro doen wij zowel het onderblok als het brandstofsysteem. Dan laten we de engine cleaner gerust een uur of anderhalf meedraaien. Doordat we regelmatig spoelen, maak ik steeds minder vaak mee dat vervuilde motoren leiden tot problemen.”

Wel of niet mee rijden?

De middelen die wij op een rij hebben gezet hebben gemeenschappelijk dat ze kort voor het verversen bij de warme motorolie worden gegoten. Alle fabrikanten waarschuwen dat daarbij het maximumpeil van de motorolie niet mag worden overschreden. Afhankelijk van het merk moet het daarna tien tot zestig minuten in de stationair draaiende motor blijven. Bij een enkel merk wordt aangeraden het toerental af en toe te verhogen. De meeste fabrikanten wijzen erop dat er absoluut niet met de auto mag worden gereden, terwijl twee andere fabrikanten dit juist wel als optie aanbieden. De flow van de olie wordt hoger bij rijden en ook vastzittend vuil komt los, stelt Forté bijvoorbeeld. Voor alle middelen geldt na het gebruik: olie warm aftappen, oliefilter vervangen en nieuwe motorolie erin.

Opmerkelijk is dat sommige producten tot zestig minuten in de motor moeten mee draaien, terwijl tien minuten voor andere genoeg is. Robert Maudrell van 5in1 vindt vijf tot tien minuten genoeg. “Het kan geen kwaad als het wat langer meedraait, maar met de hoeveelheid detergent die wij in het middel doen, is vijf minuten meedraaien in warme motorolie echt voldoende.”

Jaco van der Voet van BG denkt daar anders over. “Ernstige vervuiling in een motor moet laag voor laag wordt afgepeld. Ons middel is daar speciaal voor ontworpen. Als je een heel agressief middel gebruikt kan er brokvorming ontstaan en dat wil je niet.” Het middel van BG moet 30-60 minuten met de motor meedraaien. “Onze ervaring is dat je de motor niet goed schoon krijgt als je er minder tijd voor uittrekt. Dan krijgt het middel niet genoeg tijd om zijn werk te kunnen doen.”

Eenmalig of vaker?

Sommige leveranciers, zoals Forté en BG, vinden dat hun middel bij voorkeur elke keer bij het olieverversen moet worden gebruikt. “Onze Motor Flush kan gerust als preventief onderhoudsproduct gebruikt worden, daar is het zelfs voor bedoeld”, stelt Jaco van der Voet van BG. “Natuurlijk is het ook geschikt om zware vervuiling mee te verwijderen, maar daarna kun je het additief het beste door blijven gebruiken. Vervuiling in de motor is bij moderne auto’s een van de belangrijkste problemen.”

Andere fabrikanten raden veelvuldig gebruik juist af. Robert-Jan Jonker van Bardahl bijvoorbeeld. “Wij zijn ook echt terughoudend met het adviseren van motorspoeling. Met zo’n behandeling ga je de boel echt flink loshalen. Daarom adviseren wij altijd eerst andere middelen te proberen, zoals een oil booster. Als het probleem dan blijft – en meestal gaat het om olieverbruik – dan kan een motorspoeling uitkomst bieden. Maar dan nog zeggen wij: volg precies de gebruiksaanwijzing. Gebruik het niet te lang en gebruik het ook beslist niet elke keer.”

Zuigerveren 

Een versleten motor is ook met engine cleaner niet te redden. Maar toch worden er opmerkelijke resultaten gemeld. Want wat gebeurt er in die motor? Vooral brandstofresten vervuilen de olie. Dat vuil hecht zich in de vorm van lak of kool op allerlei plaatsen in het carter. Die aanslag kan uiteindelijk de smalste oliekanaaltjes verstoppen. Vooral hydraulische klepstoters kunnen dan minder goed gaan werken, omdat de vervuilde oliekanalen zich niet snel genoeg kunnen vullen met olie. Tikkende kleppen zijn het gevolg. Ook de zuigerveren kunnen vast gaan zitten, waardoor op den duur de compressie minder wordt of olieverbruik ontstaat. Robert-Jan Jonker weet dat dat regelmatig voorkomt bij motoren als de Audi 1,8 en 2,0 tfsi. “Dan kan zo’n blok wel 1 op 1000 olie gaan verbruiken. Met motorspoeling krijg je die veren soms weer los en dan gaat het verbruik flink omlaag. Leg de keuze maar aan de klant voor: zullen we het blok openmaken of een spoeling proberen?”

Toch stellen veel fabrikanten dat bij goed onderhoud van een auto, dus keurig tijdens de vastgelegde service-intervallen, het gebruik van additieven niet nodig zou hoeven zijn. Honda schrijft bijvoorbeeld op zijn (Engelstalige) site: “Als een auto goed wordt onderhouden, heeft het absoluut geen voordeel om het oliesysteem met motorreiniger door te spoelen. In tegendeel: de procedure kan de motorprestaties en levensduur negatief beïnvloeden.”

Motorschade

Bij oude, sterk vervuilde motoren kan een spoelbeurt zelfs tot schade leiden, zo valt op internetfora te lezen. Vaak zijn kleine kiertjes tussen de verouderde pakkingen netjes afgedicht door een laagje vuil. Haal dat vuil weg en de motor begint opeens olie te lekken. Het schijnt zelfs voor te komen dat de oliezeef verstopt raakt door het vele vuil dat loskomt. Jaco van der Voet van BG noemt dat een broodje aap-verhaal, maar Robert Maudrell van 5in1 kan zich er wel wat bij voorstellen. “Soms gebruiken mensen zo’n cleaner in een 25 jaar oude auto waar de olie bijna nooit van wordt ververst. Dan houdt het vuil de motor bij elkaar. Ik raad het gebruik van een engine cleaner dan af. Don’t fix it if it ain’t broken.”