Terug naar de uitlaat

Emissiemeting apk op de schop

Redactie Redactie
• Laatste update:

Sjoemelsoftware en niet gedetecteerde problemen met roetfilters tonen aan dat emissiemeting bij de apk van dieselmotoren via diagnoseapparatuur niet betrouwbaar is. In Duitsland, maar ook Nederland zijn alle partijen – Tweede Kamer, RDW, RAI Vereniging en Stichting Overlegorgaan apk – het er dan ook over eens dat we terug moeten naar de tail-pipemeting. Alleen dan kun je echt vaststellen of een auto aan de wettelijke uitstooteisen voldoet. Het probleem is alleen nog de uitvoerbaarheid, vertelt beleids­adviseur Eugène Moerkerk van RAI Vereniging: “Uit Europees onderzoek blijkt dat je eigenlijk allebei moet doen: zowel tailpipe als via diagnoseapparatuur. Maar Nederland heeft bij de modernisering ‘APK 2.0’ van vijf jaar geleden – op basis van de kennis van die tijd – besloten dat de EOBD als controle-instrument kon volstaan, te meer omdat het om een relatief beperkt aantal voer­tuigen zou gaan waar iets mis mee zou zijn. Inmiddels weten we beter. Lastenverlichting gaf in die jaren de doorslag. Evengoed heeft een aantal van onze equipmentleden destijds al aangegeven het niet verstandig te vinden om alleen via de EOBD te meten.”

En terecht, zoals later bleek.

In Duitsland is inmiddels al een wetsvoorstel ingediend dat de tailpipe-meet­methode weer verplicht stelt. Het meten zelf kan daarbij weliswaar met de klassieke opaciteitsmeter gebeuren, maar de grenswaarden zijn wel aangescherpt. “Natuurlijk hoeft Nederland die aangescherpte grenswaarden niet een-op-een te kopiëren, maar nietsdoen en wachten is naar de mening van sectie Equipment van RAI Vereniging zeker geen optie”, zegt Moerkerk. “Vergeet niet dat de huidige emissiemeters voldoende geschikt zijn om een groot deel van het rijdende wagenpark met Euro 4 en Euro 5 motoren te meten.” Naast de discussie over hoe er wordt gemeten, wordt ook de vraag waarmee de meting moet worden gedaan steeds vaker opgeworpen. Vooral omdat de grenswaarden zo laag worden dat de huidige generatie opaciteitsmeters tekort dreigt te schieten. De deeltjesteller, een voor de apk-werkplaats nieuw meetinstrument, levert volgens TNO-onderzoek de meest nauwkeurige meting op. Dit apparaat is in Zwitserland ontwikkeld om de luchtkwaliteit te meten tijdens tunnelbouwprojecten waarbij veel dieselaggregaten worden ingezet.

Een versie die geschikt is voor de apk-werkplaats bestaat nog niet en als hij er al komt, kan de prijs zomaar tot 20 duizend euro oplopen (een opaciteitsmeter kost ongeveer vierduizend euro). Een forse investering dus voor de keurstations. Een tweede belemmerende factor is de onmogelijkheid om de deeltjesteller op locatie te kalibreren. “Daarnaast zijn er ook nog wettelijke en politieke belemmeringen”, zegt Boudewijn Hamel, voorzitter van de Stichting Overlegorgaan apk. “Om te beginnen is er geen regelgeving voor de deeltjesteller. Verder hebben Nederlandse pogingen om allianties te vormen met andere EU-lidstaten nog niets opgeleverd. In Frankrijk en Engeland bijvoorbeeld pleiten politici liever voor verbanning van diesels uit stedelijke centra.”

De wens is er, nu de regels nog.

Nieuwe richtlijn

Een andere optie is een tussenfase waarin met een nieuwe generatie nauwkeuriger opaciteitsmeters wordt gewerkt. De fabrikanten van deze apparatuur stellen zich vooralsnog terughoudend op vanwege de politieke onzekerheid. Het aanvragen van een nieuwe typegoedkeuring voor een apk-meetinstrument is namelijk een kostbare zaak. Hamel zelf is wel een voorstander van deze optie. “Dit is goedkoper en bovendien sneller te realiseren dan het implementeren van een deeltjesteller. Want los van het feit dat deze technisch nog niet rijp zijn en er ook nog geen regelgeving voor bestaat, voorkom je zo dat keuringsinstanties straks met twee systemen aan de gang moeten.” Oudere diesels keuren met een opaciteitsmeter en voertuigen vanaf Euro 5 met een deeltjesteller leidt ongetwijfeld tot een hoop gedoe en hogere kosten, vervolgt hij. “Hoe dan ook moeten we er rekening mee houden dat het veel tijd kost om de bijna 10 duizend apk-bedrijven in ons land van nieuwe meetapparatuur te voorzien. Dat lukt nooit vóór 2020.”

Spagaat

De Tweede Kamer heeft inmiddels een motie aangenomen waarin staat dat het ontbreken van een goedwerkend roetfilter gedetecteerd moet worden tijdens de apk, zelfs al maakt die controle geen deel uit van de keuring zelf. Door het ontbreken van de apparatuur die dit mogelijk maakt, is de RDW in een spagaat beland, zegt Hens Peeters Weem, manager APK bij de RDW. Bovendien is uitlaatmeting nog steeds niet verplicht. Ook de verbeterde opaciteitsmeter die noodzakelijk is om te voldoen aan de nieuwe APK-richtlijn 2015/45/EU, die op 20 mei 2018 in werking treedt, is nog niet in de wet opgenomen. Peeters Weem ziet deze regels ook niet snel veranderen. Wel verwacht hij mogelijk dit jaar nog een wettelijk verbod op het verwijderen of onklaar maken van roetfilters. Het probleem van de opsporing zal daar evengoed niet mee verdwijnen: “Het is voor de RDW gewoon heel moeilijk om aan deze wens van de Kamer te voldoen”.

EOBD toch niet oké

In 2007 waren de elektronische controlesystemen aan boord van de nieuwe generatie personen- en bestelauto’s betrouwbaar genoeg om de uitlaatgasmetingen aan de uitlaatpijp door de EOBD-test te vervangen. Bovendien was administratieve lastenverlichting een politiek speerpunt in die tijd en controleren met behulp van een EOBD-tester gaat nu eenmaal sneller. Vanaf dat moment werden de apk-gasmetingen bij voertuigen van na 2006 in de meeste gevallen alleen nog met een tester uitgevoerd. Totdat sjoemelsoftware voor diesels in 2015 roet in het eten gooide. Hierdoor, en door berichten in de media over verwijderde roetfilters, kwamen politici in de Tweede Kamer tot de overtuiging dat de emissiemeting tijdens de apk aangescherpt moest worden.

Geplaatst in rubriek:
Redactie
Redactie

De redactie van Automotive is dagelijks op zoek naar het laatste nieuws uit de autobranche. Heeft u een tip voor ons? Stuur dan een mail naar redactie@automotive-online.nl, of bel 010 - 280 1000.